ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ/Να πηγαίνεις θέατρο και να ανακαλύπτεις από την αρχή πώς είναι να παίρνεις ανάσες με τον τρόπο που αναπνέουν τα βρέφη δεν είναι συνηθισμένη εμπειρία. Στην πραγματικότητα είναι ένα σπάνιο δώρο που επιφυλάσσει αυτήν την εβδομάδα για το κοινό της Θεσσαλονίκης η Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» φιλοξενώντας την παράσταση «Φεύγουσα Κόρη».
Η παράσταση, παραγωγή της εταιρείας θεάτρου «Ηώς», ανεβαίνει την Τετάρτη 2 και την Πέμπτη 3 Μαΐου, στο θέατρο «Αμαλία», στο πλαίσιο του φεστιβάλ «Προτάσεις - 2012». Μέσα από την εξερεύνηση της φωνής, με το μοναδικό τρόπο που προτείνει η σκηνοθέτρια Μίρκα Γεμεντζάκη με στόχο να ελευθερώσει τη βαθύτερη ουσία και ρίζα της φωνής κάθε ανθρώπου, η πρωταγωνίστρια Ρηνιώ Κυριαζή συνδυάζει το λόγο του Παπαδιαμάντη (από το διήγημά του «Μια ψυχή») με τα ηπειρώτικα τραγούδια, παραμύθια, νανουρίσματα και μοιρολόγια. Η «Φεύγουσα Κόρη» ανέβηκε για πρώτη φορά το 2005 και έκτοτε, παρουσιάστηκε δεκάδες φορές στην Ελλάδα και το εξωτερικό: σαρκάζοντας τον τίτλο της, είναι μία «φεύγουσα» που ήρθε για να μείνει.
«Η συνάντησή μου με την Μ. Γεμεντζάκη με έβαλε σε ένα δρόμο να αναζητήσω την καλή, αβίαστη αναπνοή. Στις μέρες μας νιώθω ότι υποφέρουμε σωματικά, υποφέρει η ανάσα μας και υποφέρει η σκέψη μας. Για τους προσωκρατικούς η σκέψη είναι αναπνοή και η αναπνοή σκέψη. Η κρίση που μας βαραίνει είναι κρίση της κρίσης μας, δηλαδή της φρόνησής μας. Χωρίς αναπνοή καλή σκέψη δεν γίνεται. Δεν μπορούμε να διατηρήσουμε την αναπνοή που είχαμε παιδιά. Για να κάνω το μοιρολόι πρέπει η αναπνοή μου να είναι μαλακή όπως ενός παιδιού», εξηγεί στον «ΑτΚ» η Ρηνιώ Κυριαζή, που το 2006 ήταν υποψήφια για το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» για την ερμηνεία της στην παράσταση αυτή. «Από τις σκέψεις αυτές ξεκίνησε ένα ταξίδι. Καθώς κατάγομαι από την Ηπειρο, ήταν κοντά μου οι ήχοι της γιαγιάς και της προγιαγιάς μου να μου λένε νανουρίσματα. Εβρισκα εκεί μία γλυκύτητα και θέλησα να εξερευνήσω πώς να είμαι κοντά σ' αυτό. Ξεκίνησε μία έρευνα και καταγραφή νανουρισμάτων, βρήκα υλικό από το λαογράφο Καραβέλη που είχε μάλιστα ηχογραφήσει και τη δική μου προγιαγιά χωρίς να το ξέρω. Η κ. Γεμεντζάκη με έστρεψε στον Παπαδιαμάντη για να φτιαχτεί ο καμβάς πάνω στον οποίο πλέχτηκε όλο αυτό το υλικό που προέρχεται από την ηπειρώτικη παράδοση. Κι επειδή είναι πολύ τοπικό, μπορεί να αφορά όλους».
Πώς συνεχίστηκε η παράσταση επί επτά ολόκληρα χρόνια και έφτασε να ανεβαίνει έως σήμερα; «Ομολογώ ότι δεν το κατάλαβα, δεν το περίμενα», λέει η Ρηνιώ Κυριαζή. «Νιώθω τυχερή που υπάρχει ενδιαφέρον για την παράσταση, γιατί μου δίνει την ευκαιρία να ξανασυναντηθώ με αυτό το κομμάτι μου. Καθώς παράλληλα όλα αυτά τα χρόνια κάνω και άλλα πράγματα, είναι ένα αποκούμπι. Με απελευθερώνει. Κι επιπλέον χρειάζεται αφοσίωση και άσκηση καθημερινή σαν τον αθλητή, τον χορευτή. Η "Φεύγουσα κόρη" βρίσκεται μέσα στην υπόλοιπη ζωή μου, είναι το δείγμα αν βαδίζω σωστά. Αν μπορώ να κάνω ακόμη αυτήν την παράσταση σημαίνει ότι μπορώ να πατάω σωστά. Ο Παπαδιαμάντης δεν επιτρέπει φτιασίδια, είναι αυστηρός, λιτός και υπέροχος, οπότε πρέπει να αφαιρείς οτιδήποτε πάει να καπελώσει το κείμενο».
Ουσιαστικά, η επαφή της με τον Παπαδιαμάντη θεωρεί ότι λειτουργεί ως μία σύνδεση με τα «ουσιαστικά πράγματα», όπως λέει. «Και, ξέρετε, μόνο αυτά μπορούν να μας βοηθήσουν. Το λέει και ο Ελυτης: "Οπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί, όπου και να θολώνει ο νους σας, μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη". Τον είχα προσωπικά ανάγκη το 2005 τον Παπαδιαμάντη, αλλά το 2012 τον έχω ανάγκη πολιτικά, κοινωνικά».
Θέατρο εκτός Αθήνας
Γεννημένη στα Γιάννενα, η Ρηνιώ Κυριαζή σπούδασε στο Εθνικό και στη συνέχεια σε Παρίσι και Νέα Υόρκη. Μέχρι σήμερα, εκτός από τις δουλειές της στην Αθήνα, μετρά συνεργασίες με τη «Βιομηχανική» στην Πάτρα, τη θεατρική εταιρεία «Πόλις» στη Σύρο, τα ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων και Σερρών, αποδεικνύοντας ότι πιστεύει στις ομάδες και τις πόλεις εκτός Αθηνών. Παράλληλα διδάσκει στη Σχολή Θεάτρου του ΑΠΘ. «Πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη και τα Γιάννενα έχουν δυναμική. Οπουδήποτε κι αν βρίσκεσαι μπορείς να κάνεις καλά πράγματα στο θέατρο, δεν είναι ανάγκη να βρίσκεσαι στην Αθήνα, αρκεί να έχεις ανθρώπους να συνομιλήσεις. Κανείς δεν μπορεί να κρατήσει τον πήχη χαμηλά, να σου κοντύνει το ταβάνι. Τελευταία αισθανόμαστε ότι θα μπορούσαμε να δουλεύουμε καλύτερα αν θα ήμασταν κάπου αλλού. Δεν πρέπει όμως να χάνεις την επαφή σου με το εδώ και τώρα. Να μπορείς να νιώθεις καλά εδώ και τώρα».
Πόσο μακρύ μπορεί να είναι το νήμα του κύκλου της ζωής; Μέσα από νανουρίσματα, παραμύθια, το μοιρολόι της μάνας, της γιαγιάς και της κόρης, ξετυλίγεται στη «Φεύγουσα Κόρη» ένα μικρούτσικο νήμα, του κοριτσιού που πεθαίνει στα 14 του χρόνια, θέμα βαρύ. Η Ρηνιώ Κυριαζή διαφωνεί. «Το διήγημα έχει ανάταση ψυχής στο τέλος. Τελειώνει με τη λέξη "έρωτα". Αυτό, όπως και ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται ο Παπαδιαμάντης το θέμα με την πεταλούδα που βλέπει και ξαναβλέπει η μητέρα, μας έδωσε την αίσθηση του πετάγματος. Μας αφήνει ερωτήματα ότι δεν ξέρουμε πού πάει η ψυχή, εκεί που πάει μπορεί να είναι καλύτερα, μπορεί να είναι ένα φως».agelioforos.gr
